Kraszczady - tajemnicza kraina, której próżno szukać na mapach… Chociaż nazwa wyraźnie wydaje się nawiązywać do Bieszczad, w rzeczywistości Kraszczady, pomimo, że nazywane bywają również „Małymi Bieszczadami”, tak z nimi, jak i z samymi Karpatami — w ujęciu naukowym — nic wspólnego nie mają. W rzeczywistości ta „kraina” znajduje się w sercu Lubelszczyzny. Precyzyjne jej wskazanie faktycznie może przysporzyć sporych problemów. 

Zacznijmy od „Małych Bieszczad”, określenie takie pojawiało się od dawna, na ustach osób odwiedzających ziemię krasnostawską: głównie w okolicy Gorzkowa, m.in. szczególnie malowniczych wsi: Bobrowego i Olesina, a także Orłowa Drewnianego i Murowanego, Kryniczek czy np. Stryjowa. Tereny te — znajdujące się na Wyżynie Lubelskiej w mezoregionach Wyniosłości Giełczewskiej i Działów Grabowieckich — swoimi widokami faktycznie przypominają w pewnym stopniu krajobrazy bieszczadzkie, choć oczywiście solidnie zeskalowane. Centralnie pomiędzy wspomnianymi krainami zlokalizowane jest miasto — Krasnystaw. Stąd wywodzi się określenie „Krasnostawskie (małe) Bieszczady” które już przed kilkunastu laty przekształciło się w termin Kraszczady, rozprzestrzeniając się z wolna w świadomości mieszkańców powiatu i nielicznych turystów, jacy tutaj w różnych okolicznościach trafili. Nazwę Kraszczady wymyślili zapaleni wędrowcy i piewcy ruchu turystycznego: Zbyszek Soczyński, Janek Stomma i Stanisław Rycyk na czele. Stąd też wiemy, że pierwotnie Kraszczady odnosiły się do najbardziej malowniczego obszaru wyniosłości obejmującego część Gmin Krasnystaw, Gorzków i Rudnik . Obecnie nazwa wykorzystywana bywa również względem gmin Izbica, Kraśniczyn, Żółkiewka — tym samym obejmując znaczne terytoria powiatu.

Kraszczady w tym szerokim ujęciu, to tereny o stosunkowo dużej lesistości, w znacznym stopniu wykorzystywane rolniczo, z rzadką zabudową występująca z reguły w skupieniach, z niezbyt rozbudowaną siecią dróg utwardzonych. Najbardziej charakterystyczne są tu malownicze wyniosłości wyżyny rozdzielone suchymi, jak i podmokłymi dolinami, także dolinami rzecznymi. Różnice wysokości sięgają tu nawet ponad 100 metrów a najwyższe wniesienia wynoszą się do 300 metrów ponad poziom morza. Kolejnym z elementów krajobrazu Kraszczad są tak pojedyncze, jak i występujące w złożonych systemach, wąwozy lessowe — zwane nie raz derbami, a także rzadziej wąkopami. Przy czym najgłębsze wąwozy, nieraz o ponad 20 metrowych zboczach sięgają tu poziomu kredowych skał osadowych. Wąwozy te powstały wskutek naturalnej erozji wodnej, a czasem także w wyniku użytkowania dróg gruntowych (np. młyńska droga w rezerwacie „Wodny Dół”). Tu warto dodać iż część obszaru Kraszczad objęta jest ochroną, jako Skierbieszowski Park Krajobrazowy czy np. Obszary Chronionego Krajobrazu, znajdziemy tu także rezerwaty przyrody czy Obszary Natura 2000.

Kraszczady charakteryzują się niezwykle rozmaitą rzeźbą, ciekawą fauną i florą, a także stosunkowo licznymi zabytkami znajdującymi się tak w ich obrębie jak i bezpośredniej okolicy.  Walory krajobrazowe Kraszczad stanowią znaczny potencjał turystyczny, szczególnie dla osób zmęczonych tłumami na szlakach choćby sąsiedniego roztocza. Tereny te doskonale nadają się na wędrówki piesze, rowerowe, konne, a zimą także pod narciarstwo biegowe. Plusem, jak i minusem —zależnie od subiektywnych oczekiwań — jest nieliczna; szczątkowa wręcz ilość wyznaczonych szlaków, infrastruktury stricte turystycznej, czy opracowań, z jednej strony utrudnia to turystykę, z drugiej skutkuję tajemniczością i niepowtarzalnością wypraw. W kolejnych odsłonach postaramy się omówić poszczególne rejony Kraszczad ich „skarby”, a także przedstawić istniejące, a także proponowane szlaki, tych zasługujących na popularyzację ziem Lubelszczyzny.

Autor zdjęć oraz tekstu :

www.krasnostawska.pl

Strona autora - http://www.krasnostawska.pl/tajemnicze-kraszczady/