Świdermajery - dawna, drewniana architektura letniskowa na Mazowszu. Niezwykłe perły architektury drewnianej- wille i pensjonaty, rozrzucone w sosnowych lasach pod Warszawą, pochodzące z przełomu wieku XIX i XX. W 1885 Michał Elwiro Andriolli, znany ówczesny rysownik i ilustrator, w zakupionym przez siebie folwarku nad rzeką Świder postawił dworek, który miał werandy i przedsionek, wzorowane na stylach alpejskim i rosyjskim. W krótkim czasie Andriolli wybudował kilka następnych willi w podobnym stylu, wynajmowanych dla letników. W tamtym czasie uruchomiono nadwiślańską linię kolejową co spowodowało napływ wczasowiczów na tereny leżące na linii Warszawa-Otwock. Region ten, stał się celem wycieczek i letniego wypoczynku. Anin, Międzylesie, Radość, Miedzeszyn, Falenica, Michalin, Józefów, Świder, Otwock, Śródborów - to na tej trasie można do dziś, podziwiać domy z duszą, porozrzucane w lasach, stylowe drewniaki i pamiętające czasy dawnej świetności pensjonaty, hotele, sanatoria.

Najpopularniejsza nazwa stylu- „świdermajer” to pomysł z lat 30-tych, poety Konstantego Ildefonsa Gałczyńskiego. Funkcjonują jeszcze takie określenia jak „letniskowa architektura nadświdrzańska” lub „styl Andriollego”. Świdermajery charakteryzują się drewnianymi ścianami, dwuspadowymi dachami, bogato zdobionymi, przeszklonymi werandami, czasem też wieżyczkami, zwieńczonymi iglicą, balkony mają ażurowe drewniane balustrady, a okna mają piękne zdobione skrzydła okiennic.

Budynków w tym stylu powstało kilka tysięcy, jednak do naszych czasów przetrwało niewiele, około 400 budynków. W samym Otwocku, około 140 obiektów zostało włączonych do wojewódzkiej ewidencji zabytków. Są to między innymi :

-willa„Gurewicza” UZDROWISKO ABRAMA GUREWICZA,
-willa „Lala” z 1906 r. przy ul. Reymonta 29, należąca niegdyś do Jakuba Schatzschneidera, teścia Władysława Reymonta. Autor „Chłopów” przyjeżdżał tu na wypoczynek,
-dom przy ul. Kościuszki 39, 
-dawne żydowskie sanatorium doktora Władysława Przygody z 1895 r. przy ul. Dłudkiego 1,
-willa rodziny Wedlów z ok. 1910 r. przy ul. Kołłątaja 92,
-willa „Podole” z ok. 1899 r. przy ul. Kościuszki 15,
-willa „Na Górce”,
-willa „Kasperowiczówka” z 1912 r. przy ul. Prusa 13.

Coraz więcej ludzi interesuje się świdermajerami, pojawili się cieśle, powielający architektoniczne motywy świdermajerów. Co roku w Otwocku odbywa się trzydniowe święto miłośników tutejszych drewnianych willi, pensjonatów i sanatoriów, organizowane przez portal Świdermajer.info i Towarzystwo Przyjaciół Otwocka. W tym roku zapowiada się już 7 edycja Festiwalu Świdermajer.

Stylowe drewniaki pojawiają się w filmie „Pora umierać” Doroty Kędzierzawskiej, powieści „Piękna ruina” Piotra Pazińskiego, oraz w teledysku „Melodia ulotna” Meli Koteluk.

Autorka zdjęć oraz tekstu :

Katarzyna Krajewska

Strona autorki - www.fotofiszka.eu